A
Allopatyczna, medycyna – metoda leczenia zgodna z zasadą „przeciwne leczy się przeciwnym”. Termin wprowadzony przez Samuela Hahnemanna w roku 1807 w celu odróżnienia opracowanej przez niego metody leczenia, zwanej homeopatią.
Adaptacja - dostosowanie wzajemnej relacji między strukturą i funkcją, dzięki którym jednostka jest w stanie lepiej dostosować się do zmian w swoim środowisku
B
Bezpośrednia, technika – leczenie osteopatyczne, które kierowane jest w kierunku restrykcji. Końcowa siła jest stosowana w celu skorygowania dysfunkcji somatycznej.
Balanced ligamentous tension (BLT) – pol. Balans napięcia więzadłowego. Precyzyjny fizjologiczny punkt, w którym informacje proprioceptywne dostarczane przez więzadła pozwalają ciału na wyrównywanie naprężeń wywieranych na staw we wszystkich kierunkach. Po raz pierwszy opisane w „Osteopathic technique of William G. Sutherland, DO”, która została opublikowana w 1949 Year Book of Academy of Applied Osteopathy
Balanced membranous tension (BMT) – pol. Balans napięcia więzadłowego. precyzyjny fizjologiczny punkt, w którym informacje proprioceptywne dostarczane przez błony oponowe i szwy pozwalają ciału wyrównać naprężenia wywierane na te struktury we wszystkich kierunkach.
Bariera - granica ruchu; w określaniu bariery, przydatna jest palpacyjna charakterystyka czucia końcowego.
· Anatomiczna, bariera – granica ruchu narzucona przez strukturę anatomiczną; granica ruchu biernego
· Elastyczna, bariera – zakres pomiędzy fizjologiczną a anatomiczną barierą ruchu, w którym bierne rozciągnięcie więzadeł występuje przed rozerwaniem tkanek
· Patologiczna, bariera – ograniczenie ruchu w stawie związane z patologiczną zmianą tkanek (np. osteofity)
· Fizjologiczna, bariera – granica aktywnego ruchu
· Restrykcji, bariera – ograniczenie funcjonalne, które zmniejsza normalny zakres fizjologiczny
Bezpośrednia metoda – leczenie osteopatyczne, które działa w kierunku bariery restrykcyjnej i siła końcowa jest użyta w celu skorygowania dysfunkcji somatycznej.
C
CCP – Common compensatory pattern, patrz: częsty wzorzec kompensacyjny, powięziowe wzorce
Chapmana odruch – grupa wyczuwalnych punktów występujących w przewidywalnych miejscach na przedniej i tylnej powierzchni ciała, które są uważane za odzwierciedlenie dysfunkcji wisceralnej lub choroby; oryginalnie użyte przez Franka Chapmana DO i opisane przez Charlesa Owensa DO.
Core link – połączenie opony twardej od potylicy w otworze wielkim z kością krzyżową. Koordynuje ono synchroniczny ruch tych dwóch struktur.
Counterstrain punkt – patrz: przeciwnapięcia punkt
CRI – ang. Cranial rythmic impulse, patrz: impuls rytmiczny kranialny
Czaszkowo-krzyżowy mechanizm –1) termin stosowany w odniesieniu do anatomicznego połączenia między potylicą a kością krzyżową przez oponę twardą rdzenia kręgowego 2) termin wymyślony przez Williama G. Sutherlanda DO
Czucie końcowe – wyczuwalna jakość ruchu jako zbliżająca się anatomiczna lub fizjologiczna bariera ograniczająca
Chapmana leczenie odruchowe – metoda leczenia, w której klasyczny ruch obrotowy lub inne metody stosowane do dysfunkcji tkanek miękkich zastosowane są na punktach odruchowych Chapmana
Counterstrain (CS) – metoda osteopatyczna diagnozowania i leczenia pośredniego, w której somatyczna dysfunkcja pacjenta, rozpoznana na podstawie powiązanego punktu napięcia mięśniowo-powięziowego, jest leczona poprzez zastosowanie pozycji spontanicznego uwalniania tkanek przy jednoczesnym monitorowaniu punktu napięcia. Opracowane przez Lawrence’a Jonesa DO.
CV-4 – patrz: kompresja czwartej komory
D
Dekompensacja – dysfunkcyjny, uporczywy wzorzec, w niektórych przypadkach odwracalny, powstający, gdy mechanizmy homeostatyczne są częściowo lub całkowicie przeciążone.
Dermatom – 1) obszar skóry zaopatrywany przez gałęzie skórne od pojedynczego nerwu rdzeniowego (sąsiadujące dermatomy mogą zachodzić na siebie) 2) grzbietowo-boczna część somitu zarodkowego
Dalrymple, technika – patrz: pompa pedałowa
Drenażu żuchwowego, technika – technika manipulacyjna tkanek miękkich wykorzystująca pasywnie wykonany ruch szczęki w celu poprawy drenażu struktur ucha środkowego. Technika ta została po raz pierwszy opisana przez Williama Otisa Galbreatha DO
E
Energia mięśniowa – metoda bezpośredniego leczenia, gdzie mięśnie pacjenta są czynnie aktywowane, w precyzyjnie kontrolowanych pozycjach, w określonym kierunku, oraz przeciwko wyraźnie wykonanej sile osteopaty. Po raz pierwszy opisane w 1948 roku przez Freda Mitchella DO.
F
Fluktuacja płynu mózgowo-rdzeniowego – hipotetyczne działanie płynu mózgowo-rdzeniowego w odniesieniu do mechanizmu czaszkowo-krzyżowego
FOR – eng. Facilitated oscillatory release, patrz: ułatwione uwalnianie oscylacyjne
FPR – Facilitated positional release, patrz: ułatwione uwalnianie pozycyjne
Funkcjonalna, metoda – leczenie pośrednie wykorzystujące bierny ruch lokalny w wielu kierunkach w celu optymalnego złagodzenia dysfunkcji somatycznej. Osteopata prowadzi procedurę manipulacyjną, podczas gdy obszar dysfunkcji jest monitorowany w celu uzyskania ciągłej informacji zwrotnej w postaci odpowiedzi neurofizjologicznej na zwiększone ułatwienie ruchu.
G
Glimfatyczny system – sieć kanałów utworzonych przez komórki glejowe w centralnym układzie nerwowym, która funkcjonuje jako droga usuwania odpadów dla płynu mózgowo-rdzeniowego i płynu śródmiąższowego i śródmiąższowych substancji.
Grawitacyjna linia – wyznaczona linia w płaszczyźnie czołowej, która w teoretycznie idealnej postawie zaczyna się od kostki bocznej, przechodzi przez kłykieć boczny kości udowej, krętarz większy, boczną część głowy kości ramiennej do otworu słuchowego zewnętrznego; gdyby linia przebiegała przez ciało, przecięłaby środek trzeciego kręgu lędźwiowego i przednią jedną trzecią kości krzyżowej. Jest ona używana do oceny krzywizn A-P (przednio-tylnych) kręgosłupa.
Galbreatha, technika – patrz: drenażu żuchwowego, technika.
H
Habituacja – zmniejszona fizjologiczna reakcja na powtarzającą się stymulację.
Homeostaza – 1) Utrzymanie statycznych lub stałych warunków w środowisku wewnętrznym 2) Poziom dobrostanu osoby utrzymywany dzięki wewnętrznej harmonii fizjologicznej, która jest wynikiem względnie stabilnego stanu lub równowagi pomiędzy współzależnymi funkcjami organizmu.
Histereza – podczas obciążania i odciążania tkanki łącznej, przywrócenie ostatecznej długości tkanki następuje z szybkością i w zakresie mniejszym niż podczas odkształcania (obciążania). Różnice te stanowią straty energii w tkance łącznej. Ta różnica w zachowaniu lepkosprężystym (i utracie energii) jest znana jako histereza.
Hipertoniczność – stan nadmiernego napięcia spoczynkowego mięśni szkieletowych, charakteryzujący się zwiększonym oporem mięśni na bierne rozciąganie.
Heada prawo – gdy bodziec bólowy działa na część ciała o niskiej wrażliwości (np. trzewia), która jest w bliskim kontakcie z punktem o wyższej wrażliwości, ból odczuwany jest w punkcie o wyższej wrażliwości, a nie w punkcie, w którym bodziec został przyłożony
HVLA – eng. High velocity low amplitudę, pol. Wysoka prędkość niska amplituda, metoda osteopatyczna, w której bariera ograniczająca jest zaangażowana w jednej lub wielu kierunkach ruchu, a następnie szybka, terapeutyczna siła o krótkim czasie trwania przemieszcza się na krótką odległość w anatomicznym zakresie ruchu.
Hoovera, technika – patrz. Funkcjonalna, metoda
I
Impuls rytmiczny kranialny – 1) rytmiczna fluktuacja wyczuwalna palpacyjnie w całym ciele, którą uważa się za synchroniczną z pierwotnym mechanizmem oddechowym 2) Termin wymyślony przez Johna Woodsa DO i Rachel Woods DO.
Intersegmentalny ruch – oznacza ruch względny zachodzący między dwoma sąsiadującymi segmentami kręgosłupa lub w obrębie jednostki kręgowej, który jest opisywany jako górny segment przesuwający się po segmencie niższym.
Izokinetyczne ćwiczenie – ćwiczenie z wykorzystaniem ruchu części ciała ze stałą prędkością.
J
Jonesa, techniki – patrz: counterstrain
K
Kawitacja – tworzenie się małych pęcherzyków pary i gazu w płynie spowodowane lokalnym zmniejszeniem ciśnienia. Zjawisko to jest uważane za powodujące słyszalne „klik” w niektórych formach leczenia osteopatycznego
Kompensacja – proces, w którym występuje reakcja adaptacyjna na każdą zmianę struktury lub funkcji w celu optymalizacji zdrowia.
Kompresja – siła, który zbliża dwie struktury
Kontrnutacja – ruch tylny podstawy kości krzyżowej wokół osi poprzecznej w stosunku do kości biodrowej.
Kraniosakralny mechanizm – patrz: czaszkowo – krzyżowy mechanizm
Kinetyka – zbiór wiedzy zajmującej się skutkami działania sił, które wytwarzają lub modyfikują ruch ciała.
Klapping – uderzanie w skórę dłońmi w celu wytworzenia wibracji, których celem jest rozluźnienie materiału w świetle pustych rur lub worków w ciele ciała, w szczególności płucach
Kifoskolioza – wzorzec krzywizny kręgosłupa łączący kifozę i skoliozę
Kompresja czwartej komory (CV-4) – technika czaszkowa, w której części boczne potylicy są ręcznie przybliżane nieznacznie wyolbrzymiając tylną wypukłość potylicy i wprowadzając czaszkę w nieprzerwany wyprost
L
Lezja – dysfunkcja somatyczna
Limfatyczne, techniki – różnorodna grupa technik opracowanych w celu usunięcia przeszkód utrudniających krążenie limfatyczne oraz zwiększenia przepływu płynu śródmiąższowego i limfy.
M
Miotom – Wszystkie mięśnie wywodzące się z jednego somitu i unerwione przez jeden nerw rdzeniowy segmentarny
Mięśniowo-powięziowe uwalnianie – eng. Myofascial release (MFR), metoda leczenia po raz pierwszy opisana przez Andrew Taylora Stilla DO i jego pierwszych uczniów, która wykorzystuje ciągłe palpacyjne sprzężenie zwrotne w celu złagodzenia ograniczeń somatycznych i związanych z nimi powięzi i mięśni.
Mięśniowo-powięziowe uwalnianie bezpośrednie – dysfunkcyjne tkanki mięśniowo-powięziowe są obciążone, terapeuta działa w kierunku bariery ograniczającej ze stałą siłą.
Mięśniowo-powięziowe uwalnianie pośrednie – dysfunkcyjne tkanki mięśniowo-powięziowe są lokalizowane, a następnie kierowane w stronę pozycji największego ułatwienia.
Mięśniowo-powięziowa technika – każda technika ukierunkowana na mięśnie i powięź.
N
Neurotrofia – odżywianie tkanek regulowane przez bezpośrednie unerwienie
Normalizacja – terapeutyczne wykorzystanie anatomicznych i fizjologicznych mechanizmów ułatwiających reakcję organizmu w kierunku homeostazy i poprawy zdrowia
Nacisk hamujący (inhibicyjny) – metoda leczenia, w której stały nacisk jest wywierany na tkankach miękkich w celu zmniejszenia odruchowej aktywności i zwiększenia rozluźnienia tkanek
O
Obwodzenie –1) ruch okrężny kończyny 2) ruch obrotowy, za pomocą którego konstrukcja jest wykonana w celu opisania stożka, przy czym wierzchołek stożka jest punktem stałym (np. ruch okrężny ramienia).
Osteopatyczne Leczenie Manipulacyjne – ang. Osteopathic Manipulative Treatment (OMT), terapeutyczne stosowanie manualnie kierowanych sił przez osteopatę w celu poprawy funkcji fizjologicznych i/lub wspomagania homeostazy, która została zaburzona przez dysfunkcję somatyczną
Odwijanie powięziowe – metoda leczenia, w której osteopata porusza dysfunkcyjne tkanki powięziowe w kierunku ułatwienia w ciągłym dynamicznym procesie.
P
Przeciwnapięcia punkt – 1) dyskretny obszar nieprawidłowości w strukturze tkanki, który często wykazuje tkliwość i reaguje na technikę uwalniania pozycyjnego 2) punkty stosowane w technikach przeciwnapięcia opracowanych przez Lawrence’a Jonesa, DO.
Powięziowe wzorce – 1) systemy klasyfikowania i rejestrowania preferowanych kierunków ruchów powięzi w całym ciele 2) W oparciu o obserwacje J. Gordona Zinka DO i W. Neidnera DO.
• Częsty wzorzec kompensacyjny – ang. Common compensatory pattern (CCP), specyficzne stwierdzenie naprzemiennego ruchu powięziowego w poszczególnych regionach ciała opisane przez Zinka i Neidnera
• Nieczęsty wzorzec kompensacyjny – ang. Uncommon compensatory pattern, stwierdzenie naprzemiennego ruchu powięziowego w kierunku przeciwnym do częstego wzorca kompensacyjnego opisane przez Zinka i Neidnera
• Nieskompensowany wzorzec powięziowy – stwierdzenie preferencji powięziowych, które nie wykazują naprzemiennych wzorców w poszczególnych regionach ciała. Klinicznie występuje zazwyczaj po stresie posturalnym lub urazie.
Pompy wątrobowej, technika – rytmiczny ucisk stosowany w okolicy wątroby w celu zwiększenia przepływu krwi przez wątrobę i usprawnienia odpływu żółci i limfy z wątroby.
Pośrednia, metoda – leczenie manipulacyjne, w którym siła działa w kierunku przeciwnym do bariery ograniczającej.
Pompa limfatyczna – termin używany do opisania wpływu zmiany ciśnienia wewnątrz klatki piersiowej na przepływ limfatyczny. Była to nazwa pierwotnie nadana technice pompy piersiowej zanim zaczęto mówić o szerszych fizjologicznych efektach tej techniki. Zob.: pompy piersiowej, technika.
Pompa pedałowa – zwana także leczeniem Dalrymple. Technika drenażu żylnego i limfatycznego stosowana przez kończyny dolne.
Progresywna inhibicja struktur nerwowo-mięśniowych – eng. Progressive inhibition of neuromuscular structures (PINS), metoda diagnozowania I leczenia, w której osteopata lokalizuje wrażliwe punkty i kolejny stosuje nacisk inhibicyjny wzdłuż przewidywalnej ścieżki do tej serii powiązanych punktów. Opracowane przez Dennisa Downinga DO.
Piersiowa, pompa – technika, która polega na przerywanym ucisku klatki piersiowej. Opracowana przez C. Earla Millera DO.
R
Restrykcja – ograniczenie
S
Skurcz – skrócenie i/lub rozwój napięcia w mięśniu
· Koncentryczny skurcz – skurcz mięśnia, w rezultacie którego zbliżone zostają jego przyczepy
· Ekscentryczny skurcz – wydłużenie mięśnia podczas skurczu w wyniku działania siły zewnętrznej
· Izokinetyczny skurcz – skurcz koncentryczny przeciwko oporowi, podczas którego zmiana kąta w stawie występuje w takim samym tempie i przy stałym poziomie napięcia mięśniowego
· Izolityczny skurcz - Forma skurczu ekscentrycznego wykonana w celu rozbicia zrostów wykorzystując siłę terapeuty, aby wydłużyć mięsień
· Izometryczny skurcz – 1) zmiana napięcia mięśnia bez zbliżania jego przyczepów 2) siła terapeuty równa sile pacjenta
· Izotoniczny skurcz – 1) forma skurczu koncentrycznego, podczas którego aplikowana jest stała siła 2) siła terapeuty mniejsza od siły pacjenta
Spencera, technika – seria bezpośrednich procedur manipulacyjnych zapobiegających zmniejszeniu ograniczeń ruchu tkanek miękkich i stawowych ograniczeń ruchu w obrębie stawu barkowego
Sprężynowanie – siła aktywująca z małą prędkością i umiarkowaną amplitudą wykorzystująca nacisk i ruch, stosowana wielokrotnie przeciwko barierze ograniczającej
Stilla, techniki – kombinowana metoda manipulacyjna wykorzystująca zarówno elementy pośrednie jak i bezpośrednie. Dysfunkcyjny region jest najpierw umieszczony w pozycji pośredniej, dodaje się siłę osiową (ucisk, trakcja, skręcanie), a następnie wykorzystuje się ją do przeniesienia regionu bezpośrednio poza położenie neutralne w kierunku lub przez barierę ograniczającą. Techniki przypisywane Andrew Taylor Still DO.
Sherringtona prawo – 1) każdy korzeń nerwowy tylny kręgosłupa zaopatruje określony obszar skóry, chociaż włókna z sąsiednich segmentów rdzenia kręgowego mogą dochodzić do tego obszaru 2) Kiedy mięsień otrzymuje impuls nerwowy do skurczu, jego antagonista otrzymuje równocześnie impuls do rozluźnienia
Ś
Śledzionowa, pompa – rytmiczny ucisk stosowany w okolicy śledziony w celu wzmocnienia odpowiedzi immunologicznej pacjenta.
T
Tonus miogenny – 1) toniczny skurcz mięśnia zależny od pewnych właściwości tego mięśnia lub jego wewnętrznych komórek nerwowych 2) Skurcz mięśnia spowodowany wewnętrznymi właściwościami mięśnia lub jego wewnętrznym unerwieniem
U
Ugniatanie – ang. Kneading, technika tkanek miękkich, wykorzystująca okresową siłę przyłożoną prostopadle do osi długiej mięśnia
Ułatwione uwalnianie oscylacyjne – ang. Facilitated oscillatory release (FOR), 1) metoda leczenia mająca na celu normalizację funkcji nerwowo-powięziowej poprzez zastosowanie manualnej siły oscylacyjnej, która może być połączona z każdą inną techniką mięśniowo-powięziową 2) Technika opracowana przez Zachary’ego Comeaux DO jako rozwinięcie jego pracy z Robertem Fulfordem DO.
Ułatwione uwalnianie pozycyjne – ang. Facilitated positional release (FPR), metoda leczenia, w której dysfunkcyjny obszar ciała jest traktowany poprzez połączenie neutralnej pozycji, zastosowania
siły aktywującej (ściskanie, skręcanie lub dystrakcja) oraz ułożenie w pozycji swobodnej 2) technika opracowana przez Stanleya Schiowitza DO.
Uwalniania krezki, technika ( lift krezki) – technika, w której podwójna warstwa otrzewnej, która otacza jelita i związane z nią struktury naczyniowe, nerwowe i limfatyczne, jest uwalniana od napięcia pochodzących z mocowań do tylnej ściany jamy brzusznej, które obejmują korzeń krezki, zgięcia wątrobowe i śledzionowe oraz okrężnicę wstępującą i zstępującą.
V
V-Spread – technika wykorzystująca siły przenoszone przez czaszkę w celu poprawy ruchomości szwów.
W
Wewnętrzne siły korekcyjne – dobrowolne lub mimowolne siły z wnętrza pacjenta, które wspomagają proces leczenia manipulacyjnego.
Wolffa prawo – każda zmiana w formie i funkcji kości, lub samej funkcji, powoduje określone zmiany w architekturze wewnętrznej, a także wtórne zmiany w jej zewnętrznej konformacji ( np. kość układa się wzdłuż linii naprężeń)
Wisceralna, manipulacja – eng. visceral manipulation (VIS), metoda diagnozowania i leczenia skierowana na trzewia i/lub struktury podtrzymujące w celu w celu poprawy funkcji fizjologicznych.
Z
Zdrowie – adaptacyjne i optymalne osiąganie fizycznego, umysłowego, emocjonalnego, duchowego i środowiskowego dobrostanu.
Zintegrowane uwalnianie nerwowo-mięśniowo-szkieletowe – eng. Integrated neuromusculoskeletal release (INR) – metoda leczenia, w której pośrednie, bezpośrednie i/lub manewry wzmacniające uwalnianie są stosowane, aby odruchowo wpłynąć na biomechanikę układu mięśniowo-szkieletowego i mechniazmy kontroli neuronalnej obwodowej i centralnej.