A
Allopatyczna, medycyna – metoda leczenia zgodna z zasadą „przeciwne leczy się przeciwnym”. Termin wprowadzony przez Samuela Hahnemanna w roku 1807 w celu odróżnienia opracowanej przez niego metody leczenia, zwanej homeopatią.
Adaptacja - dostosowanie wzajemnej relacji między strukturą i funkcją, dzięki którym jednostka jest w stanie lepiej dostosować się do zmian w swoim środowisku
B
Bezpośrednia, technika – leczenie osteopatyczne, które kierowane jest w kierunku restrykcji. Końcowa siła jest stosowana w celu skorygowania dysfunkcji somatycznej.
Balanced ligamentous tension (BLT) – pol. Balans napięcia więzadłowego. Precyzyjny fizjologiczny punkt, w którym informacje proprioceptywne dostarczane przez więzadła pozwalają ciału na wyrównywanie naprężeń wywieranych na staw we wszystkich kierunkach. Po raz pierwszy opisane w „Osteopathic technique of William G. Sutherland, DO”, która została opublikowana w 1949 Year Book of Academy of Applied Osteopathy
Balanced membranous tension (BMT) – pol. Balans napięcia więzadłowego. precyzyjny fizjologiczny punkt, w którym informacje proprioceptywne dostarczane przez błony oponowe i szwy pozwalają ciału wyrównać naprężenia wywierane na te struktury we wszystkich kierunkach.
Bariera - granica ruchu; w określaniu bariery, przydatna jest palpacyjna charakterystyka czucia końcowego.
· Anatomiczna, bariera – granica ruchu narzucona przez strukturę anatomiczną; granica ruchu biernego
· Elastyczna, bariera – zakres pomiędzy fizjologiczną a anatomiczną barierą ruchu, w którym bierne rozciągnięcie więzadeł występuje przed rozerwaniem tkanek
· Patologiczna, bariera – ograniczenie ruchu w stawie związane z patologiczną zmianą tkanek (np. osteofity)
· Fizjologiczna, bariera – granica aktywnego ruchu
· Restrykcji, bariera – ograniczenie funcjonalne, które zmniejsza normalny zakres fizjologiczny
Bezpośrednia metoda – leczenie osteopatyczne, które działa w kierunku bariery restrykcyjnej i siła końcowa jest użyta w celu skorygowania dysfunkcji somatycznej.
C
CCP – Common compensatory pattern, patrz: częsty wzorzec kompensacyjny, powięziowe wzorce
Chapmana odruch – grupa wyczuwalnych punktów występujących w przewidywalnych miejscach na przedniej i tylnej powierzchni ciała, które są uważane za odzwierciedlenie dysfunkcji wisceralnej lub choroby; oryginalnie użyte przez Franka Chapmana DO i opisane przez Charlesa Owensa DO.
Core link – połączenie opony twardej od potylicy w otworze wielkim z kością krzyżową. Koordynuje ono synchroniczny ruch tych dwóch struktur.
Counterstrain punkt – patrz: przeciwnapięcia punkt
CRI – ang. Cranial rythmic impulse, patrz: impuls rytmiczny kranialny
Czaszkowo-krzyżowy mechanizm –1) termin stosowany w odniesieniu do anatomicznego połączenia między potylicą a kością krzyżową przez oponę twardą rdzenia kręgowego 2) termin wymyślony przez Williama G. Sutherlanda DO
Czucie końcowe – wyczuwalna jakość ruchu jako zbliżająca się anatomiczna lub fizjologiczna bariera ograniczająca
Chapmana leczenie odruchowe – metoda leczenia, w której klasyczny ruch obrotowy lub inne metody stosowane do dysfunkcji tkanek miękkich zastosowane są na punktach odruchowych Chapmana
Counterstrain (CS) – metoda osteopatyczna diagnozowania i leczenia pośredniego, w której somatyczna dysfunkcja pacjenta, rozpoznana na podstawie powiązanego punktu napięcia mięśniowo-powięziowego, jest leczona poprzez zastosowanie pozycji spontanicznego uwalniania tkanek przy jednoczesnym monitorowaniu punktu napięcia. Opracowane przez Lawrence’a Jonesa DO.
CV-4 – patrz: kompresja czwartej komory
D
Dekompensacja – dysfunkcyjny, uporczywy wzorzec, w niektórych przypadkach odwracalny, powstający, gdy mechanizmy homeostatyczne są częściowo lub całkowicie przeciążone.
Dermatom – 1) obszar skóry zaopatrywany przez gałęzie skórne od pojedynczego nerwu rdzeniowego (sąsiadujące dermatomy mogą zachodzić na siebie) 2) grzbietowo-boczna część somitu zarodkowego
Dalrymple, technika – patrz: pompa pedałowa
Drenażu żuchwowego, technika – technika manipulacyjna tkanek miękkich wykorzystująca pasywnie wykonany ruch szczęki w celu poprawy drenażu struktur ucha środkowego. Technika ta została po raz pierwszy opisana przez Williama Otisa Galbreatha DO
E
Energia mięśniowa – metoda bezpośredniego leczenia, gdzie mięśnie pacjenta są czynnie aktywowane, w precyzyjnie kontrolowanych pozycjach, w określonym kierunku, oraz przeciwko wyraźnie wykonanej sile osteopaty. Po raz pierwszy opisane w 1948 roku przez Freda Mitchella DO.
F
Fluktuacja płynu mózgowo-rdzeniowego – hipotetyczne działanie płynu mózgowo-rdzeniowego w odniesieniu do mechanizmu czaszkowo-krzyżowego
FOR – eng. Facilitated oscillatory release, patrz: ułatwione uwalnianie oscylacyjne
FPR – Facilitated positional release, patrz: ułatwione uwalnianie pozycyjne
Funkcjonalna, metoda – leczenie pośrednie wykorzystujące bierny ruch lokalny w wielu kierunkach w celu optymalnego złagodzenia dysfunkcji somatycznej. Osteopata prowadzi procedurę manipulacyjną, podczas gdy obszar dysfunkcji jest monitorowany w celu uzyskania ciągłej informacji zwrotnej w postaci odpowiedzi neurofizjologicznej na zwiększone ułatwienie ruchu.
G
Glimfatyczny system – sieć kanałów utworzonych przez komórki glejowe w centralnym układzie nerwowym, która funkcjonuje jako droga usuwania odpadów dla płynu mózgowo-rdzeniowego i płynu śródmiąższowego i śródmiąższowych substancji.
Grawitacyjna linia – wyznaczona linia w płaszczyźnie czołowej, która w teoretycznie idealnej postawie zaczyna się od kostki bocznej, przechodzi przez kłykieć boczny kości udowej, krętarz większy, boczną część głowy kości ramiennej do otworu słuchowego zewnętrznego; gdyby linia przebiegała przez ciało, przecięłaby środek trzeciego kręgu lędźwiowego i przednią jedną trzecią kości krzyżowej. Jest ona używana do oceny krzywizn A-P (przednio-tylnych) kręgosłupa.
Galbreatha, technika – patrz: drenażu żuchwowego, technika.
H
Habituacja – zmniejszona fizjologiczna reakcja na powtarzającą się stymulację.
Homeostaza – 1) Utrzymanie statycznych lub stałych warunków w środowisku wewnętrznym 2) Poziom dobrostanu osoby utrzymywany dzięki wewnętrznej harmonii fizjologicznej, która jest wynikiem względnie stabilnego stanu lub równowagi pomiędzy współzależnymi funkcjami organizmu.
Histereza – podczas obciążania i odciążania tkanki łącznej, przywrócenie ostatecznej długości tkanki następuje z szybkością i w zakresie mniejszym niż podczas odkształcania (obciążania). Różnice te stanowią straty energii w tkance łącznej. Ta różnica w zachowaniu lepkosprężystym (i utracie energii) jest znana jako histereza.
Hipertoniczność – stan nadmiernego napięcia spoczynkowego mięśni szkieletowych, charakteryzujący się zwiększonym oporem mięśni na bierne rozciąganie.
Heada prawo – gdy bodziec bólowy działa na część ciała o niskiej wrażliwości (np. trzewia), która jest w bliskim kontakcie z punktem o wyższej wrażliwości, ból odczuwany jest w punkcie o wyższej wrażliwości, a nie w punkcie, w którym bodziec został przyłożony
HVLA – eng. High velocity low amplitudę, pol. Wysoka prędkość niska amplituda, metoda osteopatyczna, w której bariera ograniczająca jest zaangażowana w jednej lub wielu kierunkach ruchu, a następnie szybka, terapeutyczna siła o krótkim czasie trwania przemieszcza się na krótką odległość w anatomicznym zakresie ruchu.
Hoovera, technika – patrz. Funkcjonalna, metoda
I
Impuls rytmiczny kranialny – 1) rytmiczna fluktuacja wyczuwalna palpacyjnie w całym ciele, którą uważa się za synchroniczną z pierwotnym mechanizmem oddechowym 2) Termin wymyślony przez Johna Woodsa DO i Rachel Woods DO.
Intersegmentalny ruch – oznacza ruch względny zachodzący między dwoma sąsiadującymi segmentami kręgosłupa lub w obrębie jednostki kręgowej, który jest opisywany jako górny segment przesuwający się po segmencie niższym.
Izokinetyczne ćwiczenie – ćwiczenie z wykorzystaniem ruchu części ciała ze stałą prędkością.
J
Jonesa, techniki – patrz: counterstrain
K
Kawitacja – tworzenie się małych pęcherzyków pary i gazu w płynie spowodowane lokalnym zmniejszeniem ciśnienia. Zjawisko to jest uważane za powodujące słyszalne „klik” w niektórych formach leczenia osteopatycznego
Kompensacja – proces, w którym występuje reakcja adaptacyjna na każdą zmianę struktury lub funkcji w celu optymalizacji zdrowia.
Kompresja – siła, który zbliża dwie struktury
Kontrnutacja – ruch tylny podstawy kości krzyżowej wokół osi poprzecznej w stosunku do kości biodrowej.
Kraniosakralny mechanizm – patrz: czaszkowo – krzyżowy mechanizm
Kinetyka – zbiór wiedzy zajmującej się skutkami działania sił, które wytwarzają lub modyfikują ruch ciała.
Klapping – uderzanie w skórę dłońmi w celu wytworzenia wibracji, których celem jest rozluźnienie materiału w świetle pustych rur lub worków w ciele ciała, w szczególności płucach
Kifoskolioza – wzorzec krzywizny kręgosłupa łączący kifozę i skoliozę
Kompresja czwartej komory (CV-4) – technika czaszkowa, w której części boczne potylicy są ręcznie przybliżane nieznacznie wyolbrzymiając tylną wypukłość potylicy i wprowadzając czaszkę w nieprzerwany wyprost
L
Lezja – dysfunkcja somatyczna
Limfatyczne, techniki – różnorodna grupa technik opracowanych w celu usunięcia przeszkód utrudniających krążenie limfatyczne oraz zwiększenia przepływu płynu śródmiąższowego i limfy.
M
Miotom – Wszystkie mięśnie wywodzące się z jednego somitu i unerwione przez jeden nerw rdzeniowy segmentarny
Mięśniowo-powięziowe uwalnianie – eng. Myofascial release (MFR), metoda leczenia po raz pierwszy opisana przez Andrew Taylora Stilla DO i jego pierwszych uczniów, która wykorzystuje ciągłe palpacyjne sprzężenie zwrotne w celu złagodzenia ograniczeń somatycznych i związanych z nimi powięzi i mięśni.
Mięśniowo-powięziowe uwalnianie bezpośrednie – dysfunkcyjne tkanki mięśniowo-powięziowe są obciążone, terapeuta działa w kierunku bariery ograniczającej ze stałą siłą.
Mięśniowo-powięziowe uwalnianie pośrednie – dysfunkcyjne tkanki mięśniowo-powięziowe są lokalizowane, a następnie kierowane w stronę pozycji największego ułatwienia.
Mięśniowo-powięziowa technika – każda technika ukierunkowana na mięśnie i powięź.
N
Neurotrofia – odżywianie tkanek regulowane przez bezpośrednie unerwienie
Normalizacja – terapeutyczne wykorzystanie anatomicznych i fizjologicznych mechanizmów ułatwiających reakcję organizmu w kierunku homeostazy i poprawy zdrowia
Nacisk hamujący (inhibicyjny) – metoda leczenia, w której stały nacisk jest wywierany na tkankach miękkich w celu zmniejszenia odruchowej aktywności i zwiększenia rozluźnienia tkanek
O
Obwodzenie –1) ruch okrężny kończyny 2) ruch obrotowy, za pomocą którego konstrukcja jest wykonana w celu opisania stożka, przy czym wierzchołek stożka jest punktem stałym (np. ruch okrężny ramienia).
Osteopatyczne Leczenie Manipulacyjne – ang. Osteopathic Manipulative Treatment (OMT), terapeutyczne stosowanie manualnie kierowanych sił przez osteopatę w celu poprawy funkcji fizjologicznych i/lub wspomagania homeostazy, która została zaburzona przez dysfunkcję somatyczną
Odwijanie powięziowe – metoda leczenia, w której osteopata porusza dysfunkcyjne tkanki powięziowe w kierunku ułatwienia w ciągłym dynamicznym procesie.
P
Przeciwnapięcia punkt – 1) dyskretny obszar nieprawidłowości w strukturze tkanki, który często wykazuje tkliwość i reaguje na technikę uwalniania pozycyjnego 2) punkty stosowane w technikach przeciwnapięcia opracowanych przez Lawrence’a Jonesa, DO.
Powięziowe wzorce – 1) systemy klasyfikowania i rejestrowania preferowanych kierunków ruchów powięzi w całym ciele 2) W oparciu o obserwacje J. Gordona Zinka DO i W. Neidnera DO.
• Częsty wzorzec kompensacyjny – ang. Common compensatory pattern (CCP), specyficzne stwierdzenie naprzemiennego ruchu powięziowego w poszczególnych regionach ciała opisane przez Zinka i Neidnera
• Nieczęsty wzorzec kompensacyjny – ang. Uncommon compensatory pattern, stwierdzenie naprzemiennego ruchu powięziowego w kierunku przeciwnym do częstego wzorca kompensacyjnego opisane przez Zinka i Neidnera
• Nieskompensowany wzorzec powięziowy – stwierdzenie preferencji powięziowych, które nie wykazują naprzemiennych wzorców w poszczególnych regionach ciała. Klinicznie występuje zazwyczaj po stresie posturalnym lub urazie.
Pompy wątrobowej, technika – rytmiczny ucisk stosowany w okolicy wątroby w celu zwiększenia przepływu krwi przez wątrobę i usprawnienia odpływu żółci i limfy z wątroby.
Pośrednia, metoda – leczenie manipulacyjne, w którym siła działa w kierunku przeciwnym do bariery ograniczającej.
Pompa limfatyczna – termin używany do opisania wpływu zmiany ciśnienia wewnątrz klatki piersiowej na przepływ limfatyczny. Była to nazwa pierwotnie nadana technice pompy piersiowej zanim zaczęto mówić o szerszych fizjologicznych efektach tej techniki. Zob.: pompy piersiowej, technika.
Pompa pedałowa – zwana także leczeniem Dalrymple. Technika drenażu żylnego i limfatycznego stosowana przez kończyny dolne.
Progresywna inhibicja struktur nerwowo-mięśniowych – eng. Progressive inhibition of neuromuscular structures (PINS), metoda diagnozowania I leczenia, w której osteopata lokalizuje wrażliwe punkty i kolejny stosuje nacisk inhibicyjny wzdłuż przewidywalnej ścieżki do tej serii powiązanych punktów. Opracowane przez Dennisa Downinga DO.
Piersiowa, pompa – technika, która polega na przerywanym ucisku klatki piersiowej. Opracowana przez C. Earla Millera DO.
R
Restrykcja – ograniczenie
S
Skurcz – skrócenie i/lub rozwój napięcia w mięśniu
· Koncentryczny skurcz – skurcz mięśnia, w rezultacie którego zbliżone zostają jego przyczepy
· Ekscentryczny skurcz – wydłużenie mięśnia podczas skurczu w wyniku działania siły zewnętrznej
· Izokinetyczny skurcz – skurcz koncentryczny przeciwko oporowi, podczas którego zmiana kąta w stawie występuje w takim samym tempie i przy stałym poziomie napięcia mięśniowego
· Izolityczny skurcz - Forma skurczu ekscentrycznego wykonana w celu rozbicia zrostów wykorzystując siłę terapeuty, aby wydłużyć mięsień
· Izometryczny skurcz – 1) zmiana napięcia mięśnia bez zbliżania jego przyczepów 2) siła terapeuty równa sile pacjenta
· Izotoniczny skurcz – 1) forma skurczu koncentrycznego, podczas którego aplikowana jest stała siła 2) siła terapeuty mniejsza od siły pacjenta
Spencera, technika – seria bezpośrednich procedur manipulacyjnych zapobiegających zmniejszeniu ograniczeń ruchu tkanek miękkich i stawowych ograniczeń ruchu w obrębie stawu barkowego
Sprężynowanie – siła aktywująca z małą prędkością i umiarkowaną amplitudą wykorzystująca nacisk i ruch, stosowana wielokrotnie przeciwko barierze ograniczającej
Stilla, techniki – kombinowana metoda manipulacyjna wykorzystująca zarówno elementy pośrednie jak i bezpośrednie. Dysfunkcyjny region jest najpierw umieszczony w pozycji pośredniej, dodaje się siłę osiową (ucisk, trakcja, skręcanie), a następnie wykorzystuje się ją do przeniesienia regionu bezpośrednio poza położenie neutralne w kierunku lub przez barierę ograniczającą. Techniki przypisywane Andrew Taylor Still DO.
Sherringtona prawo – 1) każdy korzeń nerwowy tylny kręgosłupa zaopatruje określony obszar skóry, chociaż włókna z sąsiednich segmentów rdzenia kręgowego mogą dochodzić do tego obszaru 2) Kiedy mięsień otrzymuje impuls nerwowy do skurczu, jego antagonista otrzymuje równocześnie impuls do rozluźnienia
Ś
Śledzionowa, pompa – rytmiczny ucisk stosowany w okolicy śledziony w celu wzmocnienia odpowiedzi immunologicznej pacjenta.
T
Tonus miogenny – 1) toniczny skurcz mięśnia zależny od pewnych właściwości tego mięśnia lub jego wewnętrznych komórek nerwowych 2) Skurcz mięśnia spowodowany wewnętrznymi właściwościami mięśnia lub jego wewnętrznym unerwieniem
U
Ugniatanie – ang. Kneading, technika tkanek miękkich, wykorzystująca okresową siłę przyłożoną prostopadle do osi długiej mięśnia
Ułatwione uwalnianie oscylacyjne – ang. Facilitated oscillatory release (FOR), 1) metoda leczenia mająca na celu normalizację funkcji nerwowo-powięziowej poprzez zastosowanie manualnej siły oscylacyjnej, która może być połączona z każdą inną techniką mięśniowo-powięziową 2) Technika opracowana przez Zachary’ego Comeaux DO jako rozwinięcie jego pracy z Robertem Fulfordem DO.
Ułatwione uwalnianie pozycyjne – ang. Facilitated positional release (FPR), metoda leczenia, w której dysfunkcyjny obszar ciała jest traktowany poprzez połączenie neutralnej pozycji, zastosowania
siły aktywującej (ściskanie, skręcanie lub dystrakcja) oraz ułożenie w pozycji swobodnej 2) technika opracowana przez Stanleya Schiowitza DO.
Uwalniania krezki, technika ( lift krezki) – technika, w której podwójna warstwa otrzewnej, która otacza jelita i związane z nią struktury naczyniowe, nerwowe i limfatyczne, jest uwalniana od napięcia pochodzących z mocowań do tylnej ściany jamy brzusznej, które obejmują korzeń krezki, zgięcia wątrobowe i śledzionowe oraz okrężnicę wstępującą i zstępującą.
V
V-Spread – technika wykorzystująca siły przenoszone przez czaszkę w celu poprawy ruchomości szwów.
W
Wewnętrzne siły korekcyjne – dobrowolne lub mimowolne siły z wnętrza pacjenta, które wspomagają proces leczenia manipulacyjnego.
Wolffa prawo – każda zmiana w formie i funkcji kości, lub samej funkcji, powoduje określone zmiany w architekturze wewnętrznej, a także wtórne zmiany w jej zewnętrznej konformacji ( np. kość układa się wzdłuż linii naprężeń)
Wisceralna, manipulacja – eng. visceral manipulation (VIS), metoda diagnozowania i leczenia skierowana na trzewia i/lub struktury podtrzymujące w celu w celu poprawy funkcji fizjologicznych.
Z
Zdrowie – adaptacyjne i optymalne osiąganie fizycznego, umysłowego, emocjonalnego, duchowego i środowiskowego dobrostanu.
Zintegrowane uwalnianie nerwowo-mięśniowo-szkieletowe – eng. Integrated neuromusculoskeletal release (INR) – metoda leczenia, w której pośrednie, bezpośrednie i/lub manewry wzmacniające uwalnianie są stosowane, aby odruchowo wpłynąć na biomechanikę układu mięśniowo-szkieletowego i mechniazmy kontroli neuronalnej obwodowej i centralnej.
Tak często zadawane pytanie nie może dłużej pozostać bez precyzyjnej odpowiedzi. Z technicznego punktu widzenia w Polsce jest to podyplomowe szkolenie z leczenia manualnego dla fizjoterapeutów i lekarzy. Naturalnie w innym kraju ta definicja może się różnić, może to być oddzielny zawód, specjalizacja lekarska lub szkoła medycyny.
Dokładnie tak jak fizjoterapia czy medycyna, osteopatia jest zbiorem ludzi, wiedzy, zasad, umiejętności, przepisów, wierzeń, praktyk, filozofii, historii, zdrowego rozsądku i logicznego myślenia. Tak jak nie ma medycyny bez lekarza, tak nie ma osteopatii bez osteopaty. By się nim stać należy w pierwszej kolejności pomyślnie ukończyć studia fizjoterapii lub medycyny a następnie ukończyć szkołę osteopatii i obronić pracę dyplomową uzyskując dyplom DO (dyplomowany osteopata).
Jednak dla osteopatów ta definicja jest absolutnie niewystarczająca. Rozmawiając z najbardziej doświadczonymi z nich usłyszymy o filozofii osteopatycznej. Zrozumienie samego terminu filozofii nie jest łatwe, a co dopiero jeżeli jest ona osteopatyczna. Co to w ogóle znaczy?
Osteopatia została w XIX wieku opisana przez amerykańskiego lekarza Andrew Taylor Still-a. Człowiek ten wielokrotnie podkreślał, że sam niczego nie odkrył tylko opisał prawa natury. Jego nauczanie skupione było na tym co w tamtych czasach zaliczano do anatomii. Na zajęciach praktycznych nigdy nie powtarzał dwa razy tej samej techniki i odmawiał ich opisania. Szczegółowo opisywał anatomiczne zależności pomiędzy strukturami w ciele. Szczegółowo opisywał system mięśniowo-szkieletowy podkreślając ogromną rolę powięzi w poprawnym funkcjonowaniu. Podkreślał znaczenie krążenia jako systemu doprowadzającego składniki odżywcze i drenującego toksyny. Podkreślał znaczenie systemu nerwowego jako tego który nadzoruje wszystkie inne.
Still poprzez studia medycyny a następnie poprzez wieloletnie badania ludzkiego ciała posiadł zrozumienie daleko wykraczające poza to co było normą w jego czasach. Rozumiał on delikatną równowagę panującą w ciele człowieka i potrafił dostrzec wartość każdego z organów i z systemów w ludzkim ciele. Z szacunkiem analizował funkcjonowanie każdego z nich by zrozumieć pacjenta w całości a nie tylko jego chorobę.
„Chorobę potrafi znaleźć każdy, sztuka polega na tym by odnaleźć zdrowie”
W dzisiejszym świecie wiedza na temat ludzkiego ciała poszła ogromnie do przodu. Ogromna ilość informacji sprawiła, że dla utrzymania precyzji pracy należy się specjalizować, ponieważ już od wielu lat umysł jednego człowieka nie jest w stanie opanować całej medycyny.
Podstawową zasadą w osteopatii jest jedność ciała. Wyklucza to specjalizacje w jednym organie lub w jednym stawie. Osteopata niezależnie od lokalizacji problemu będzie zawsze analizował całego pacjenta.
Naturalnie rozwój nauki wspiera również osteopatię i w szkole Still Academy of Osteopathy wykładowcy z pasją na bieżąco aktualizują swoje wykłady by były w zgodzie z najnowszymi standardami naukowymi. Program cały studiów jest skonstruowany tak by studenci wzrastali w duchu nadanym przez starego doktora.
Andrew studiował za równo zdrowie jak i chorobę. Wielokrotnie zaobserwował, jak potężne siły działają w ciele człowieka by przywrócić mu zdrowie. Dostrzegł, że czasami te siły napotykają bariery, które uniemożliwiają im pracę a pacjentowi uniemożliwiają powrót do zdrowia. Uczył się a następnie innych odróżniać tego co prawidłowe od tego co nie prawidłowe. Technika polega na tym by przywrócić „nieprawidłowość” do stanu maksymalnie zbliżonego do tego co nazywamy dziś fizjologią prawidłową.
Proces terapeutyczny zachodzi następnie w pacjencie dzięki jego własnym siłom. Symbolicznie nazywamy mechanizm powrotu do zdrowia wewnętrznym lekarzem. Ciało pacjenta zna drogę do zdrowia, nasza praca polega tylko na usunięciu przeszkód i stworzeniu wewnętrznemu lekarzowi odpowiednich warunków do pracy.
Osteopatia w dzisiejszym świecie ma na celu wesprzeć pacjenta niezależnie od tego na czym polega jego patologia. Naturalnie czasy się zmieniły i osteopaci nie pracują już samodzielnie poza systemem zdrowia, znają oni czerwone flagi i w razie ostrego zagrożenia zdrowia lub życia naturalnie odeślą pacjenta do szpitala. Gdy podstawowe niebezpieczeństwo zostanie wzięte pod opiekę medyczną, osteopata może wspomóc pacjenta niezależnie od tego w jakim stanie się on znajduje. Od kobiety w ciąży przez wcześniaków, dzieci, sportowców, zwykłych dorosłych ludzi po ludzi starszych lub schorowanych pod opieką paliatywną.
Filozofia osteopatyczna jest nauką dążącą do poznania istoty oraz całościowego zrozumienia ludzkiego ciała. Nauka osteopatii polega na zebraniu wiedzy i manualnego doświadczenia by potrafić wyszczególnić to co jest prawidłowe od tego co prawidłowe nie jest a następnie stworzyć warunki by naturalne procesy gojenia przywróciły pacjenta do zdrowia i równowagi.
„Osteopatia to jest umiłowanie do mądrości ludzkiego ciała”
Układ limfatyczny, infekcje i osteopatia: perspektywa historyczna.
Poza historyczną analizą w poniższym artykule znajduje się duża ilość nazwisk lekarzy, którzy przyczynili się do naszego dzisiejszego zrozumienia układu limfatycznego. Mimo, że dla samej praktyki osteopatycznej nie mają one większego znaczenia to mogą one być punktem wyjścia dla poszerzenia kultury medycznej. Zachęcam każdego do przeczytania całości, aczkolwiek do zapamiętania tylko tego co uzna za ciekawe.
Pierwszymi którzy zaobserwowali układ limfatyczny byli greccy lekarze Herofilus z chalcedonu (335-280 pne.) i Erasistratos z Keos (304-257 pne). Byli oni pierwszymi lekarzami, którzy interesowali się prawidłowym funkcjonowaniem ludzkiego ciała w przeciwieństwie od Hipokratesa który skupiał się na chorobie.
Herofilus przeprowadził ponad 600 sekcji na żywych więźniach i opisał z ogromną dokładnością anatomie prawidłową. Erasistratos dowiódł między innymi istnienia węzłów chłonnych.
Siłą greckiej myśli naukowej było łączenie rozważań teoretycznych i obserwacji oraz pozbycie się magicznych wyjaśnień poprzez proponowanie konstrukcji naturalistycznych. Badacze odpowiedzieli na potrzebę zrozumienia zjawisk naturalnych, rozwijając modele wyjaśniające poparte obserwacjami. Już w tamtych czasach istniało ryzyko, że piękne, wyjaśniające racjonalne modele skrzepną w dogmatach i staną się nie do podwarzenia. W Grecji rozum nie wysterylizował obserwacji. Debata była wciąż otwarta, szkoły racjonalistyczne i empiryczne ścierały się w zaciekłych argumentach. Innowacje, zarówno teoretyczne, jak i wynikające z obserwacji, były nieustannie opisywane i analizowane na całej linii myślicieli medycyny, począwszy od Hipokratesa, poprzez Arystotelesa, Herofila, a skończywszy na Galenie.
Galen nie uznał naczyń limfatycznych za istotne i oparł swoje postrzeganie fizjologii na układzie krążenia. W ten sposób układ limfatyczny został wymazany z anatomii i fizjologii. Imponujący gmach intelektualny pozostawiony przez Greków wysterylizował następnie myśl medyczną na półtora tysiąclecia. Wymagało to śmiałości anatomów renesansu, takich jak Vesalius, który na podstawie wnikliwej obserwacji rozciętych ludzkich ciał ośmielił się kwestionować wielkich myślicieli starożytności.
W 1565r. Eustachio opisał przewód piersiowy, aczkolwiek była to dla niego zwykła żyła i nie udało mu się wprowadzić idei układu limfatycznego z powrotem do anatomii. Ważnym odkryciem okazało się odkrycie i opisanie przewodów chłonnych przez profesora Gaspard Aselli w 1622r. Zaobserwował on, podczas sekcji żywego psa, w okolicy kreski jelita cienkiego białe przewody oraz struktury które dziś nazywamy węzłami chłonnymi. Po przecięciu jednego z przewodów wyciekła limfa, która była dla profesora ogromnym zaskoczeniem. Następnego dnia postanowił on powtórzyć sekcję na innym psie, aczkolwiek nie znalazł on ani naczyń, ani węzłów. Przez chwilę podejrzewał on chorobową anomalię u pierwszego zwierzęcia, aż nie zdał sobie sprawy, że pies z drugiej sekcji wyglądał na zagłodzonego. Trzeciego dnia postanowił zrobić sekcje na psie który był dobrze odżywiany, sekcja odbyła się po posiłku zwierzęcia. Z łatwością można było na nowo zaobserwować układ limfatyczny w jamie brzusznej zwierzęcia.
W 1628 to co dziś nazywamy układem limfatycznym zostało po raz pierwszy opisane u człowieka. Sekcja została przeprowadzona na więźniu skazanym na śmierć. Została zezwolona przez senatora Peiresc na prośbę lekarza Gassendi którego zachwyciły odkrycia doktora Aselli. Więzień dostał wykwintny posiłek zanim zabrano go na torturę. Lekarze nakreślili wtedy struktury limfatyczne brzucha, wciąż błędnie uważając je za żyły (dziedzictwo Galena). Zasadnicza różnica pomiędzy postrzeganiem tych naczyń jako żyły zamiast jako naczynia limfatyczne prowadziła do błędnego rozumienia kierunku przepływu płynu w naczyniach jamy brzusznej. Uznano wtedy, że płyn w naczyniach biegnie w kierunku do wątroby a następnie do żyły głównej dolnej.
W 1649r. Jean Peckuet opisał przewód piersiowy jako naczynie zbiorcze dla całego układu limfatycznego brzucha. Udokumentował on jako pierwszy, że limfa wpada do żył podobojczykowych i szyjnych. Jego badania były przeprowadzane na zwierzętach co tłumaczy jego pomyłkę. Zaobserwował on podczas licznych sekcji na zwierzętach zbiornik w brzusznej części układu limfatycznego brzucha, którego nazwał cysterną Peckuet-a/cysterną chyli. Po polsku nazywamy ją zbiornikiem mleczu. Założył on w 1651r, że analogiczna struktura istnieje u człowieka, lecz nie potwierdził tego obserwacjami.
Kolejny raz świat naukowy postanowił stawić opór idei układu limfatycznego, lecz odkrycia Pecqueta tym razem zwyciężyły w tej bitwie. Pozostało teraz zbadać do czego służą te naczynia. Panowie Glisson i Vesling poprzez badanie zastawek układu limfatycznego brzucha nakreślili po raz pierwszy prawidłowy kierunek przepływu. Na poziomie wątroby był on naturalnie odwrotny do kierunku żylnego, ponieważ kierował się od wątroby w kierunku pośrodkowym do przewodu piersiowego.
Panowie Olaus Rudbeck, Thomas Bartholin i Georges Jolyff walczą o palmę pierwszeństwa w odkryciu i opisaniu, że układ limfatyczny jest układem występującym w całym ciele. Od tego momentu nauka szybkimi krokami rozwijała się w celu zrozumienia anatomii i funkcji układu limfatycznego.
Breschet twierdzi, że nie wolno wątpić w bezpośrednie połączenie pomiędzy układem limfatycznym a kośćmi. Swoje stwierdzenie opiera na badaniach panów Cruiksank, Soemmerring i Brugmans. Ostrzykiwali oni układ limfatyczny za pomocą rtęci i obserwowali wypełnianie się naczyń limfatycznych w obrębie i na około kości. Ta informacja wydaje się być wartościowa z punktu widzenia osteopatii, zwłaszcza w świetle stwierdzeń Sutherlanda na temat płynowej natury kości.
Stan wiedzy na początku XIX wieku pozwalał na rozróżnienie stanów zapalnych w węzłach chłonnych, stanów zapalnych naczyń chłonnych, zmian konsystencji limfy, infekcji ropnych oraz zmian nowotworowych.
Astley Cooper twierdzi, że kiedy przewlekły stan zapalny utrzymuje się przez długi czas na niskim poziomi, organiczne elementy układu limfatycznego puchną w różnym stopniu, limfa nabiera gęstości, traci swój pierwotny kolor, jednym słowem, staje się swojego rodzaju densyfikacją. Jej anatomiczne parametry różnią się w zależności od czy zajmuje przewody czy węzły chłonne.
Równo 100 lat temu w artykule o tytule: „Nowa metoda diagnostyczna, przez palpacje węzłów chłonnych” opublikowanym w The Journal of the American Osteopathic Association Frederick Payne Millard (twórca i prezydent International Lymphatic Society) zastanawia się nad podejściem A.T. Stilla do układu limfatycznego. Frederick uważa, że gdyby Still żył kilka lat dłużej, dał by światu ogromną ilość informacji na temat tego układu. Frederick podczas rozmów z Stillem odniósł wrażenie, że poza naturalnie głębokim zrozumieniem tego tematu miał on również nowatorski punkt widzenia na jego rolę w fizjologii człowieka. Still dał Frederickowi do zrozumienia, że poprzez poprawę kontroli limfatycznej można mieć wpływ nawet na otyłość u pacjenta! Aczkolwiek, pytany o szczegóły zawsze odpowiadał wymijająco, że wciąż prowadzi swoje badania i eksperymenty na ten temat.
Frederick Millard wiedząc, że tematyka nie została w pełni zbadana, postanowił poświęcić się tej części ludzkiego ciała i zbadać czy układ limfatyczny skrywa w sobie sekrety które mogą mieć wartość dla świata osteopatii. Millard dodał palpacje węzłów chłonnych na całym ciele do swojej rutyny diagnostycznej. Po zdobyciu wieloletniego doświadczenia, kładzie on nacisk na konieczność rozwijania specyficznego czucia, ponieważ jakość tkanki różni się w zależności od ogólnoustrojowych warunków i w przypadku zaburzeń istnieje niewiarygodna ilość możliwych faz czy poziomów zaburzenia.
Dla Fredericka palpacja węzłów chłonnych stała się decydującym czynnikiem w decyzji czy wysłać pacjenta na operacje w przypadku podejrzenia zaburzeń trzewnych. Millard na przestrzeni 4 lat współpracując z chirurgami przebadał i leczył 310 pacjentów z zapaleniem wyrostka robaczkowego. Pewnego dnia miał 8 pacjentów u których operacja była zalecana w przeciągu 24 godzin. Ryzyko było duże ale taka sama okazała się nagroda jaką była radość z wyników badania. Na 310 pacjentów 3 musiało się poddać operacji. Terapia polegała za każdym razem na udrożnieniu przepływu chłonki. U 307 pacjentów zaobserwowano pełne wyzdrowienie.
Bardzo ważnym regionem jest obszar pachy. Operacje ablacji piersi są tak częste, że jest to aż niepokojące. Często występującym problemem są obrzęki lub masy występujące w jednej lub w obu piersiach. Niebezpieczeństwo tych guzów zależy od tego czy i w jak mocno zajęty jest układ limfatyczny. Jeżeli prześledzicie naczynia limfatyczne od piersi do pachy możecie bez problemu ocenić czy i jak bardzo układ limfatyczny jest zajęty. Jeżeli region pachowy jest w miarę wolny i przepływ wydaje się prawidłowy to można założyć, że guzy nie są złośliwe i można śmiało jest leczyć korekcyjnymi technikami pośrednimi. Generalnie rzecz biorąc nowotwór piersi pojawia się po ostrzeżeniach jakimi są zaburzenia w obrębie węzłów pachowych istniejące przez długi czas. Nieleczone dysfunkcje w obrębie piersi mają tendencje do pogarszania się, „twardnienia” i z czasem do tworzenia wtórnych komplikacji limfatycznych. (Millard 1920)
Jednak najbardziej wymownym przykładem są zaburzenia w obrębie układu limfatycznego gardła. Jesteśmy przyzwyczajeni do występowania pogrubionych węzłów chłonnych u dzieci lub dorosłych podczas zapalenia migdałków. Należy pamiętać, że wszystkie choroby tego regionu będą dawały różnego typu zaburzenia w układzie limfatycznym.
Millard zaproponował strategię w badaniu układu limfatycznego. Opisał on miejsca palpacji węzłów chłonnych, które pokrywają się z tym co znamy dzisiaj. Zaproponował on w celach treningowych dorzucenie do rutyny diagnostycznej palpacji wszystkich regionów istotnych z punktu widzenia układu limfatycznego.
Opisuje on swoje doświadczenia jako odkrywanie na nowo fizjopatologii. Te dysfunkcje które mamy w zwyczaju czuć na reszcie ciała występują dokładnie w takiej samej formie w układzie limfatycznym. Występują zablokowania przepływu, hipertrofie hiperplazje i zapalenia węzłów chłonnych. Występuje czasami nadmierny przepływ a czasami przepływ wsteczny. W układzie limfatycznym występują pływy i kiedy gdzieś występuje zastój ma to wpływ na całą resztę drzewa naczyń limfatycznych. Np. Zapalenie węzłów chłonnych w miednicy będzie naturalnie dawało obrzęk w kończynach dolnych, ale również można będzie zaobserwować wypełnienie węzłów chłonnych podobojczykowych po jednej stronie lub po obu. Często przewód piersiowy będzie przeciążony ze względu na ilość napięć lub przez zbyt duże wypełnienie limfą.
Analogicznie, jeżeli zaobserwujemy obrzęk na około oczu, można śmiało stwierdzić, że z całą pewnością węzły chłonne szyjne, podżuchwowe lub kanały odprowadzające chłonkę do układu żylnego nie funkcjonują prawidłowo. Spontanicznie mieli byśmy tendencje by obwinić za to napięcia lub dysfunkcje w okolicy, żuchwy, kości gnykowej, przedniej części szyi lub okolicy obojczyków. Jednak obrzęk na około oczu może równie dobrze być spowodowany przeciążonymi nerkami lub hipertroficzną wątrobą. Problemy śledziony mogą również być przyczyną, kiedy układ jest pełen toksyn i ich eliminacja jest zaburzona. Z tego właśnie powodu należy badać cały układ limfatyczny i szukać zaburzeń przepływu.
Zaczynamy badanie od regionu podobojczykowego i następnie przeszukujemy całe ciało. Załóżmy, że znajdziemy problem po lewej stronie i kolejna dysfunkcja jest w regionie pachowym. Należy ocenić węzy chłonne ich, napięcie, przepływ, poziom stany zapalnego, przesuwalność i zastanowić się nad przyczyną. Należy poddać obserwacji całą kończynę w poszukiwaniu niedawnych śladów zadrapań lub innych urazów. Jeżeli coś znajdziemy należy ocenić, czy występuje zakażenie i występowanie ropy. Kolejno należy ocenić tonus naczynioruchowy całej kończyny. Zimne dłonie mają negatywny wpływ na przepływ w układzie limfatycznym. Należy wziąć pod uwagę wszystkie iniekcje, zwłaszcza szczepionki, wykonane w niedawnym czasie, układ limfatyczny mocno reaguje na tego typu produkty. Następnie należy zbadać region piersi i całą lewą stronę klatki piersiowej, należy wziąć pod uwagę czy zaburzenie limfatyczne w tym regionie występuje powierzchownie czy głęboko. Po zbadaniu całego kwadrantu należy zastanowić się, gdzie rozpoczął się problem.
Kolejno należy zbadać kręgosłup piersiowy i żebra w celu oceny ilości i lokalizacji blokad strukturalnych. Jeżeli nie było urazu skóry, zadrapań, szczepień czy innych iniekcji, praca strukturalna w tym regionie może czasami wystarczyć do odblokowania przepływu limfy. Jeżeli jednak w układzie limfatyczny występują inne dysfunkcje związane np z przebytymi chorobami lub z jakimś powoli rozwijającym się problemem należy zlokalizować zaburzenia przepływu i je udrożnić.
Podsumowanie i wnioski jakie można wyciągnąć ze 100 letniej książki Millarda:
